Belangrijk cultureel en artistiek verschijnsel in het 19de-eeuwse Europa, ontstaan uit een vernieuwe interesse voor de middeleeuwse kunst en cultuur (zie neo*, historicisme*). De neogotiek schrijft zich in in de romantische beweging die de middeleeuwen verheerlijkt, onder andere in de literatuur: Walter Scott (Ivanhoe, 1819) of Victor Hugo (Notre-Dame de Paris, 1831, tevens inspiratiebron voor Defour en Leroy’s Esmeralda, 1840-41). De eerste gotische motieven verschijnen in Engeland aan het einde van de 18de eeuw (zie: Chippendale*). De stijl bloeit in heel Europa, voornamelijk tussen 1840 en 1860, zowel in de burgerlijke en religieuze bouwkunst als in de toegepaste kunsten. In Frankrijk leiden de werken van Prosper Mérimée (1803-1870) en de restauraties van Eugène Viollet-le-Duc (1814-1852) tot een fascinatie voor de middeleeuwen. De Engelse architect Augustus W. N. Pugin (1812-1852) introduceert met zijn werk Contrasts uit 1836 een vernieuwing van de stijl door hem, naast het esthetische, ook vanuit ethisch en sociaal standpunt te benaderen. Zijn ideeën zullen verder uitgewerkt worden door John Ruskin (1819-1900) en William Morris (1834-1896). Voor deze laatste is de neogotiek geen elitisme, maar de terugkeer naar een tijdperk waarin elke ambachtsman in vreugde schept. Het is de kunst voor het volk, door het volk. Het neogotische behangpapier is herkenbaar aan het gebruik van ornamenten uit de gotische bouwkunst zoals ogieven, pinakels*, spitsen en klokkentorentjes, drie- en vierpassen*, vlechtwerk* en waterspuwers. Deze elementen kunnen tevens in een romantische trant worden aangewend ter omkadering van kleine genretaferelen (landschappen* of ruïnes*). Tussen 1820 en 1845 wordt het door gesculpteerde steen geïnspireerde neogotische behangpapier gekenmerkt door een vrij beperkt kleurenpalet en door de veelvoorkomende fluweelimitatie in de boorden. Tussen 1840 en 1870 kondigt zich een smaakverandering aan met de behangpapieren van Augustus W.N. Pugin en Owen Jones, versierd met gestileerde* planten, met een voorliefde voor geometrische vormen en geïnspireerd door middeleeuwse wandtapijten (Cliff, 1998, p. 248 ; Nouvel & Seguin, 1981, p. 18 ; Riley & Bayer, 2004, p. 248 ; Teynac et al., 1981, p. 145).